Chuyên mục: Tin văn hóa

“Mối tình lãng mạn – Tri âm tri kỷ trong văn chương…”

Có mặt tại bối cảnh quay phim (xã Tự Tân, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình), Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành ghi nhận nỗ lực của đoàn phim để thực hiện những cảnh quay đúng tiến độ, đảm bảo nội dung và chất lượng nghệ thuật. “Kịch bản mang nội dung tư tưởng tốt, giàu tính nhân văn và có giá trị lịch sử, văn học. Cuộc đời thăng trầm của danh nhân văn hóa, thi sĩ Đoàn Thị Điểm trong bối cảnh xã hội Việt Nam ở cuối thế kỷ XVIII được thể hiện sinh động, khẳng định những đóng góp của bà cho nền văn học Việt Nam. Với một ê kíp chuyên nghiệp, tâm huyết, hy vọng Hồng Hà nữ sĩ – Đoàn Thị Điểm sẽ là một tác phẩm điện ảnh chạm đến cảm xúc của người xem…”, Cục trưởng Vi Kiến Thành chia sẻ.

Khai thác về những sự kiện có thật trong cuộc đời cũng như hoạt động văn thơ của thi sĩ Đoàn Thị Điểm, nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát với vai trò tác giả kịch bản, Giám đốc sản xuất cho biết, Hồng Hà nữ sĩ – Đoàn Thị Điểm sẽ chuyển tải những thông điệp sống mãi với thời gian. “Lấy chuyện xưa để nói chuyện nay, điều này đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh đạo đức xã hội đang có nhiều báo động, vai trò chấn hưng văn hoá ngày càng cấp thiết. Giữa trào lưu chỉ sống cho mình, đưa cái tôi lên cao… thì lòng hiếu thảo, đức hy sinh, gạt bỏ niềm riêng vì người khác được khắc họa qua hình ảnh nữ sĩ Đoàn Thị Điểm sẽ mang đến cho thế hệ hôm nay không ít suy tư. Phim còn khắc họa những khoảnh khắc lao động sáng tạo của bà, không chỉ khi ngồi dịch Chinh phụ ngâm từ bản chữ Hán của Đặng Trần Côn ra bản chữ Nôm rất tuyệt vời…”, nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát nói.

Chuyện phim bắt đầu từ khi Đoàn Thị Điểm làm con nuôi Thượng thư Lê Anh Tuấn, gặp Đặng Trần Côn cho đến khi gia đình gặp biến cố lớn, bà phải trở về quê dạy học, bốc thuốc, viết văn nuôi dạy các cháu, rồi lấy Tiến sĩ Nguyễn Kiều, thay chồng nuôi dạy con riêng của chồng, chờ đợi ông đi sứ trở về; sau đó bà mất ở tuổi 43 khi trên đường theo chồng vào làm Tổng trấn Nghệ An.

“Đoàn Thị Điểm là người con gái Hưng Yên. Tôi cũng là người Hưng Yên nên từ lâu, tôi đã ấp ủ ý tưởng về kịch bản phim này. Thật may mắn khi kịch bản đã được Hội đồng Trung ương thẩm định và tuyển chọn đưa vào sản xuất. Tham gia dự án là những nghệ sĩ chuyên nghiệp, có trình độ đến từ Hãng phim truyện Việt Nam. Chúng tôi tâm niệm phải thực hiện được một bộ phim điện ảnh giá trị, khẳng định sự đúng đắn khi Hồng Hà nữ sĩ được Nhà nước đặt hàng…”, nhà biên kịch Hồng Ngát bộc bạch.

Điều cuốn hút ở Hồng Hà nữ sĩ là phẩm chất văn chương tiềm ẩn trong con người Đoàn Thị Điểm. “Mối tình” thơ văn lãng mạn giữa bà và Đặng Trần Côn được chú trọng khai thác, thể hiện sự đồng cảm giữa người viết thơ và người dịch thơ Chinh phụ ngâm. Những câu thơ thể hiện thân phận người phụ nữ gắn với những dấu mốc, bước ngoặt cuộc đời Đoàn Thị Điểm được lồng ghép, tạo nên điểm lắng xúc cảm. Đạo diễn, NSƯT Nguyễn Đức Việt chia sẻ, dự án phim khiến anh háo hức khi nhận kịch bản, nhưng sau đó lại là nhiều lo lắng. “Khao khát của tôi và cả ê kíp là qua từng cảnh quay sẽ góp phần tôn vinh giá trị của bản dịch Chinh phụ ngâm cũng như giá trị chữ Nôm trong dòng chảy của văn học Việt Nam. Cuộc đời Đoàn Thị Điểm và những tác phẩm thơ văn của bà cho thấy dòng chảy văn hóa Việt luôn liền mạch và không bị đứt gẫy…”, NSƯT Nguyễn Đức Việt tâm sự.

Nữ diễn viên Anh Đào đảm nhận vai Đoàn Thị Điểm bộc bạch: “Vai diễn đến với tôi như một cái duyên, tôi thấy mình vừa may mắn, vừa… liều quá. Từng tham gia nhiều vai trên sân khấu, phim truyền hình, nhưng Hồng Hà nữ sĩ là vai diễn điện ảnh đầu tiên của tôi. Tôi đã khóc khi lần đầu tiên đọc kịch bản. Một cuộc đời quá nhiều thăng trầm mà nếu vai diễn lột tả thành công, về tài năng, sáng tạo, những tâm tư và đặc biệt là tư tưởng của danh nhân Đoàn Thị Điểm, chắc chắn sẽ khiến người xem rất yêu thích. Tôi đã tâm niệm điều đó và cố gắng hết sức trong từng cảnh quay…”, Anh Đào chia sẻ.

Chạm vào chiều sâu cảm xúc

Bối cảnh phim dựng tại nhiều nơi như Bắc Ninh, Hưng Yên và xã Tự Tân (Thái Bình), là kết quả của quá trình tìm kiếm, khảo sát trên cả nước. Nhà biên kịch Hồng Ngát cho biết thêm, việc tìm kiếm không gian phù hợp để tạo dựng bối cảnh xưa rất khó. Trước đó, đoàn phim đã dựng các bối cảnh nhà quan Thượng thư Lê Anh Tuấn tại Bắc Ninh, bối cảnh nhà Đặng Trần Côn tại Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội). Sau khi kết thúc những cảnh quay tại Vũ Thư, Thái Bình, ê kíp sẽ thực hiện đại cảnh kinh thành Thăng Long xưa tại bối cảnh được dựng ở Thiên Đường Bảo Sơn. “Tất cả những yếu tố đều được chăm chút tỉ mỉ để đảm bảo tính chân thực, chuẩn xác về một giai đoạn lịch sử cách chúng ta đã 3 thế kỷ…”, bà Ngát chia sẻ.

Với sự công phu và tâm huyết đó, ê kíp phim Hồng Hà nữ sĩ tự tin rằng đây sẽ là tác phẩm chạm đến chiều sâu cảm xúc của người xem. “Tầm vóc của Đoàn Thị Điểm không chỉ là một nhà thơ, văn nổi tiếng mà bà còn là người đặc biệt quan tâm đến thế sự. 10 điều răn được bà viết từ thế kỷ XVIII đến nay vẫn nguyên giá trị, răn dạy những người làm vua, làm quan phải giữ gìn liêm khiết. Ngôn ngữ cổ nhưng nội dung mới, lấy chuyện xưa để nói chuyện nay, điều này đặc biệt ý nghĩa trước thực trạng đạo đức ngày càng xuống cấp…”, bà Ngát nhấn mạnh.

Quá trình casting nhân vật cũng mất gần 2 năm, đặc biệt với vai nữ chính. Đạo diễn, NSƯT Nguyễn Đức Việt cho biết, vai diễn Đoàn Thị Điểm khá nặng so với tuổi đời, tuổi nghề của diễn viên trẻ như Anh Đào. Thế nhưng, Anh Đào đã thể hiện tròn vai và ngày càng tốt hơn, nhiều cảm xúc hơn trong từng cảnh quay của mình. “Tôi hài lòng khi những diễn viên trẻ đã rất nỗ lực để sống cùng nhân vật, cho dù bối cảnh thế kỷ XVIII đã lùi rất xa thời đại hôm nay. Với vai diễn Đoàn Thị Điểm, nữ chính không chỉ cần thể hiện tốt nội tâm nhân vật mà còn phải học, luyện viết chữ Nôm mỗi ngày…”, đạo diễn Nguyễn Đức Việt nói.

Đã lâu mới “bắt tay” thực hiện một bộ phim Nhà nước đặt hàng, NSƯT, đạo diễn Nguyễn Đức Việt chia sẻ, ngoài những khó khăn về nguồn sử liệu hiếm hoi, về thời tiết mưa gió, bản thân anh và ê kíp cũng phải đối diện với những áp lực về tư tưởng làm “phim Nhà nước”. “Đây không phải là đề tài ăn khách, rất khó làm, nhưng chúng tôi vẫn nói với nhau rằng phải cố gắng hết sức tạo nên một sản phẩm mang tính nhân văn, giáo dục và giá trị nghệ thuật cao, để khán giả cảm thấy xứng đáng khi xem…”, đạo diễn Nguyễn Đức Việt tâm sự.

Nữ diễn viên Anh Đào cũng chia sẻ: “Để thực hiện tốt nhất vai diễn của mình, mỗi ngày tôi đều dành thời gian để học viết chữ Nôm và luyện tập sao cho lời ăn tiếng nói, ánh mắt nụ cười, cử chỉ đi đứng… đều phải lột tả được thần thái, hồn cốt của người xưa. Sâu xa nhất trong vai diễn bà Đoàn Thị Điểm một tư tưởng mang tầm vóc cao cả; để có thể tròn vai, tôi đã ăn ngủ, sống cùng nhân vật…”.

Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành nhấn mạnh, mong rằng Hồng Hà nữ sĩ sẽ là một tác phẩm chất lượng của dòng phim Nhà nước góp mặt tại LHP Việt Nam lần thứ 23 sẽ diễn ra vào cuối năm nay.

PHƯƠNG ANH; ảnh: ĐOÀN PHIM CUNG CẤP

578 – Phát đạn của kẻ điên (578 Magnum) là phim hành động của Việt Nam phát hành rộng khắp châu Âu, châu Á, tiến tới là châu Mỹ và là bộ phim hành động đầu tiên của Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại đã vượt qua hàng trăm bộ phim từ khắp nơi trên thế giới tham gia cạnh tranh chính thức cho giải Grand Prix cao nhất tại LHP Tallinn Black Nights. Đây là LHP trong top 14 LHP hạng A đã được xếp hạng bởi Hiệp hội các nhà sản xuất phim quốc tế (Fédération Internationale des Associations de Producteurs de Films -FIAPF).

Mới đây nhất, hành trình “ra biển lớn” của 578 tiếp tục được nối dài hơn với lời mời tham dự chính thức tại LHP quốc tế Mátxcơva lần thứ 45 (Moscow International Film Festival) – một LHP lâu đời thứ 2 thế giới, chỉ đứng sau LHP Venice, được tổ chức từ năm 1935 và diễn ra thường niên từ năm 1959. Đây là nơi “tụ họp” và từng trao giải cho những gương mặt đạo diễn, diễn viên nổi tiếng như đạo diễn Hollywood Stanley Kramer, đạo diễn Ý từng 4 lần đoạt Oscars Federico Fellini, nam diễn viên Jack Nicholson (The Shining, Bay trên tổ chim Cúc Cu), nữ diễn viên Meryl Streep (Don’t Look Up, The Devil Wears Prada,…). LHP quốc tế Moskva lần thứ 45 diễn ra từ 20-27.4.2023.

Ông Ivan Kudryavtsev, Giám đốc nghệ thuật của LHP quốc tế Mátxcơva đã gửi thư mời chính thức đến đạo diễn và NSX bộ phim 578 tham dự hạng mục Wild Nights với suất chiếu đặc biệt. Bên cạnh đó, các thành viên chuyên môn của LHP, Egor và Valeriya, cũng không ngần ngại thể hiện sự yêu thích: “Tôi đã xem 578 trong gần 100 bộ phim khác trong Liên hoan phim năm nay và tôi ngay lập tức cảm thấy thích bộ phim. Thực sự, bộ phim mang đến sự yêu thích cho những người đam mê điện ảnh, không chỉ thế nó còn hàm chứa một thông điệp sâu sắc, nghiêm túc cùng với một cú twist thông minh. Tôi rất hào hứng để chia sẻ bộ phim tới khán giả tại liên hoan phim năm nay”.

Một nhà sản xuất tại Đức và đối tác tại Ý cũng đã đề nghị mua luôn bộ phim phần 2 ngay từ khâu kịch bản để phát hành quốc tế. Chia sẻ về quyết định của mình, bà Justavash K, đại diện công ty phát hành Đức nói: “578 là một phim Việt Nam nổi bật, nó hấp dẫn và thu hút người xem không kém các phim hành động từ các nền điện ảnh tiên tiến, chính vì điều này bộ phim nắm giữ lợi thế và phù hợp với thị trường quốc tế”.

Tháng 6.2023, “578” tiếp tục nhận được lời mời tham dự từ giám đốc LHP quốc tế Kimolos (Hy Lạp) tại hạng mục cạnh tranh “Golden Tree” cho Bộ phim xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất và 2 LHP quốc tế khác.

578 không phải là bộ phim đầu tiên của đạo diễn Lương Đình Dũng được thế giới đón nhận. Trước 578, bộ phim Cha cõng con của anh cũng được mời chiếu và tham gia cạnh tranh tại những LHP lớn trên thế giới và giành giải Phim châu Á xuất sắc nhất tại LHP quốc tế Fajr Iran.

BẢO ANH, ảnh: TRẦN NGỌC SƠN

 Hội thi Hợp xướng quốc tế Việt Nam lần thứ VII năm 2023 vừa diễn ra tại TP Hội An đã thu hút hơn 18 đoàn hợp xướng, 600 nghệ sĩ đến từ 7 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Sự gặp gỡ, giao lưu giữa các nền văn hóa và âm nhạc, lời ca, tiếng hát góp phần kết nối nhân loại trong tình yêu, lòng nhân ái, tình hữu nghị, một lần nữa tạo nên sự hội ngộ đầy ấn tượng tại Hội thi diễn ra tại Hội An, nơi mà Hiệp hội Interkultur (CHLB Đức) và các đoàn hợp xướng yêu mến và đặt tên là “nơi gặp gỡ bình yên”. Bên cạnh những chương trình biểu diễn tranh tài tổ chức theo cách thức truyền thống của Interkultur, tại sự kiện lần thứ VII này, rất nhiều hoạt động khác do TP Hội An tổ chức đã mang lại cho cả khán giả lẫn nghệ sĩ trong và ngoài nước những cảm xúc, ấn tượng sâu sắc.

Chương trình nghệ thuật khai mạc với những dấu ấn đặc sắc, đậm màu sắc văn hóa của Hội An, Việt Nam và các đoàn hợp xướng quốc tế. Đặc biệt, một Hội An thật đẹp qua tiết mục múa “Lung linh Hội An” do Đội nghệ thuật của TP biểu diễn trong đêm khai mạc, trình diễn “Sắc màu của lụa” là sự kết hợp đầy sáng tạo nhằm giới thiệu thủ công và nghệ thuật dân gian, hai lĩnh vực mà Hội An đang theo đuổi để tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO. Bên cạnh đó, các đêm trình diễn hợp xướng quốc tế trên đường phố với chủ đề “Giai điệu quốc tế” để phục vụ nhân dân và du khách tại phố cổ Hội An luôn thu hút đông đảo người đến xem, thưởng thức các phần biểu diễn ấn tượng, giao lưu với các đoàn hợp xướng quốc tế để hiểu, cảm nhận thêm về loại hình âm nhạc này.

Ông Nguyễn Văn Lanh, Phó chủ tịch UBND TP Hội An chia sẻ, “chúng tôi tin tưởng rằng, bằng sự sáng tạo, nhiệt tình và những đam mê cháy bỏng dành cho loại hình nghệ thuật hợp xướng, các nghệ sĩ sẽ mang đến cho du khách và công chúng Hội An những chương trình âm nhạc chất lượng, hấp dẫn, khơi gợi cảm xúc thẩm mỹ của cộng đồng, góp phần phát triển nghệ thuật hợp xướng, ca nhạc thính phòng của thành phố”.

TP Hội An đang xây dựng hồ sơ ứng cử tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO trên lĩnh vực thủ công và nghệ thuật dân gian. Bên cạnh việc nỗ lực làm tốt công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, thời gian qua, Hội An luôn chú trọng định hướng, đầu tư để các nguồn lực văn hóa đều phát huy được bản chất đặc sắc và tinh túy của mình, cùng phát triển hài hòa, bổ sung cho nhau một cách có chọn lọc, cùng tạo nên những giá trị văn hóa mới.

Bà Trương Thị Ngọc Cẩm, Giám đốc Trung tâm Văn hóa – Thể thao và Truyền thanh – Truyền hình Hội An chia sẻ, với vai trò là chủ nhà của hội thi, TP Hội An đã có sự chuẩn bị chu đáo về cơ sở vật chất, các trang thiết bị âm thanh, ánh sáng hiện đại theo đúng tiêu chuẩn nhằm mang lại cho các nghệ sĩ biểu diễn và công chúng những trải nghiệm âm nhạc tuyệt vời nhất. Việc tổ chức hội thi là dịp để lan tỏa, trao đổi kinh nghiệm của loại hình nghệ thuật độc đáo giữa Việt Nam với các quốc gia trên thế giới, đồng thời, gắn kết tình hữu nghị và giao lưu văn hóa giữa các quốc gia.

Những năm qua, bên cạnh duy trì các loại hình văn hóa nghệ thuật mang bản sắc truyền thống, Hội An luôn có những hoạt động sáng tạo để đưa giá trị di sản đến với bạn bè trong nước và quốc tế và đang trở thành nơi “Hội tụ” cho nghệ sĩ sáng tạo về với Hội An. Qua đó, tạo nguồn lực cho văn hóa Hội An phát triển, đồng thời giúp định vị là thành phố có tầm vóc sáng tạo trong nước và quốc tế. Trong đó chú trọng nỗ lực tạo uy tín, tổ chức thành công các lễ hội, sự kiện văn hóa truyền thống và hiện đại giúp Hội An thường xuyên được các đối tác lựa chọn hợp tác để tổ chức các sự kiện văn hóa quốc tế trong nhiều năm qua. Hội thi Hợp xướng quốc tế Việt Nam được tổ chức định kỳ tại TP Hội An là một minh chứng cụ thể về nỗ lực của thành phố di sản này trong việc tổ chức, duy trì các lễ hội văn hóa, nghệ thuật diễn ra quanh năm trên khắp đường phố Hội An.

Từ năm 2011 đến nay, Hội thi đã được duy trì tổ chức định kỳ 2 năm/ lần, mỗi lần tổ chức thu hút khoảng 25-30 đoàn hợp xướng, với hơn 1.500 nghệ sĩ đến từ các quốc gia trên thế giới. Các sự kiện này góp phần thu hút đông đảo giới văn nghệ sĩ trong nước và quốc tế đến biểu diễn, sáng tạo văn hóa nghệ thuật, mang đến nhiều trải nghiệm cho du khách và người dân, đưa người dân kết nối, giao lưu với quốc tế qua nghệ thuật, âm nhạc và cũng là cơ hội để giới thiệu, quảng bá các loại hình nghệ thuật truyền thống của địa phương.

Hội An cũng trở thành địa chỉ mà các đoàn hợp xướng quốc tế tìm đến để lưu diễn, các đoàn thường chọn biểu diễn ngoài trời, hoàn toàn miễn phí, ngay trong không gian phố cổ về đêm để phục vụ cộng đồng và du khách. Với không gian mở như thế, những đêm trình diễn đã mang dư âm rất lạ và tạo sự cộng hưởng cảm xúc rất lớn giữa khán giả và các nghệ sĩ.

KHÁNH CHI (Báo Điện tử Văn hóa)

Vòng đề cử của giải lần này diễn ra từ ngày 15.9 đến hết ngày 30.11.2022; vòng bầu chọn diễn ra từ ngày 7.12 đến hết ngày 31.12-.2022 gồm 15 hạng mục sẽ được công bố trong tối nay tại Nhà hát Thành phố (TP.HCM), gồm:  Nam ca sĩ được yêu thích nhất;  Nữ ca sĩ được yêu thích nhất;  Ca khúc được yêu thích nhất; MV (video ca nhạc) được yêu thích nhất; Nhóm hát được yêu thích nhất; Nam diễn viên sân khấu được yêu thích nhất; Nữ diễn viên sân khấu được yêu thích nhất; Diễn viên hài được yêu thích nhất; Vở diễn sân khấu được yêu thích nhất; Nam diễn viên điện ảnh – truyền hình được yêu thích nhất; Nữ diễn viên điện ảnh – truyền hình được yêu thích nhất; Phim truyền hình được yêu thích nhất; Phim điện ảnh được yêu thích nhất; Người dẫn chương trình (MC) được yêu thích nhất; Chương trình trên nền tảng số và truyền hình được yêu thích nhất.

Năm 2022, khi đại dịch Covid-19 đã được kiểm soát, cùng với sự hồi phục, phát triển mạnh mẽ về các mặt kinh tế – xã hội, lĩnh vực văn hóa nghệ thuật cũng ghi nhận một năm trở lại ấn tượng. Trong bối cảnh đó, Báo Người Lao Động và Ban Tổ chức Giải Mai Vàng lần thứ 28-2022 đã nỗ lực hết sức để tổ chức lễ trao giải năm nay với đầy đủ ý nghĩa ghi nhận, tôn vinh những cống hiến của văn nghệ sĩ.

Lễ trao Giải Mai Vàng với chương trình biểu diễn nghệ thuật một lần nữa trở thành sinh hoạt văn hóa hằng năm đối với công chúng TP.HCM và cả nước. Một diện mạo đổi mới, bất ngờ chính là điều Mai Vàng 28-2022 chú trọng thực hiện khi công bố chủ nhân 15 hạng mục bình chọn của giải năm nay. Tổng đạo diễn chương trình: Nhà báo – đạo diễn Thanh Hiệp, các nhạc sĩ hoà âm phối khí: Đạt Kìm, Nhật Trung, Võ Thanh Liêm. Đặc biệt, có các nghệ sĩ khách mời trao giải: NSND Thu Hà, NSND Kim Xuân, NSND Minh Vương, NSƯT Trần Lực, NSƯT TrỊnh Kim Chi,  NSƯT Bảo Quốc… Các nghệ sĩ  tham gia biểu diễn: NSND  Tạ Minh Tâm, NSND Lệ Thủy, NSƯT Kim Tiểu Long, Thanh Hằng, Phương Cẩm Ngọc, Bình Tinh, diễn viện điện ảnh Huỳnh Quý, Ca sĩ O Sen Ngọc Mai, Tấn Beo, NSƯT Thanh Thanh Hiền, nhóm tỳ bà Tỳ Việt (Nhạc viện TPHCM), Nghệ nhân ưu tú Hồng Oanh, CLB Sân khấu Lạc Long Quân….

Một trong những nét mới khác tại lễ trao Giải Mai Vàng năm nay là góc “Phố ông Đồ” và khu triển lãm hình ảnh hoạt động tiêu biểu của Báo Người Lao Động tại tiền sảnh Nhà hát Thành phố. Không gian văn hóa này sẽ là điểm hẹn thú vị để nghệ sĩ và khán giả – bạn đọc cùng hòa mình vào lễ hội Mai Vàng.

Bên cạnh những nội dung thường thấy trong lễ trao Giải Mai Vàng hằng năm, chương trình năm nay còn có thêm nhiều nội dung phong phú, ý nghĩa. Trong đó, 4 tiết mục được đầu tư kỹ càng sẽ được trình diễn trong đêm trao giải, gồm: ca khúc Cung đàn mùa xuân, ca khúc Du xuân ba miền với Mai Vàng, tiết mục hài Mèo đón Tết và đặc biệt là ca cảnh Tự hào cờ Tổ quốc.

Đặc biệt, tại lễ trao Giải Mai Vàng 28-2022, giải thưởng “Nghệ sĩ trọn đời vì cộng đồng” sẽ được công bố, tiếp tục vinh danh nghệ sĩ đã có quá trình cống hiến lâu dài cho cộng đồng, được cả giới văn nghệ sĩ và công chúng yêu mến, trân trọng.

Lễ trao Giải Mai Vàng lần thứ 28 là nơi để giới văn nghệ sĩ cùng nhìn lại chặng đường đầy nỗ lực của năm 2022, đồng thời hướng đến sự tiếp tục hồi phục, phát triển mạnh mẽ đối với lĩnh vực văn hóa nghệ thuật tại TP.HCM và cả nước trong năm mới 2023.

ĐÀO ANH

Thử… nhưng làm thật

Hội đồng Giám khảo, trong đó có 2 vị người nước ngoài, đều đồng nhất quan điểm trong việc chấm và trao tặng giải thưởng cho các vở diễn, cá nhân xuất sắc. Cụ thể: 4 HCV thuộc về các vở Bản tình ca trên núi (Nhà hát Múa rối Việt Nam); Người trong cõi nhớ (Nhà hát Kịch Việt Nam); Thượng Thiên Thánh Mẫu (Nhà hát Cải lương Việt Nam và Liên đoàn Xiếc Việt Nam); Đến bờ bên kia (Đoàn Kịch nói Hải Phòng). 5 giải thưởng cá nhân cũng được trao cho các nghệ sĩ Việt Nam: “Họa sĩ xuất sắc” cho NSƯT Doãn Bằng (Người trong cõi nhớ – Nhà hát Kịch Việt Nam); “Nhạc sĩ xuất sắc” cho NSƯT Phùng Tiến Minh (Trái tim người Hà Nội – Nhà hát Kịch Hà Nội); “Đạo diễn xuất sắc” cho NSND Nguyễn Tiến Dũng (Bản tình ca trên núi – Nhà hát Múa rối Việt Nam); “Ánh sáng xuất sắc” cho nghệ sĩ Như Sơn (Bản tình ca trên núi – Nhà hát Múa rối Việt Nam); “Chỉ đạo nghệ thuật xuất sắc” cho NSƯT Lệ Thu (Đến bờ bên kia – Đoàn Kịch nói Hải Phòng).

Nữ giám khảo người Anh, nghệ sĩ Lydia Rochelle Newman khẳng định: “Tôi và Hội đồng giám khảo đều thấy tiếc vì không có nhiều giải thưởng hơn để trao thêm cho các vở diễn và nghệ sĩ. Tôi đánh giá cao những thử nghiệm đầy sáng tạo của sân khấu Việt Nam, đặc biệt là bốn vở được trao HCV”. Có thể điểm qua những phép thử thành công như: Sự kết hợp giữa cải lương và xiếc trong Thượng Thiên Thánh Mẫu; diễn viên biểu diễn cùng con rối trong hai vở Bản tình ca trên núi (Nhà hát Múa rối Việt Nam) và Lời thề (Đoàn Nghệ thuật Múa rối Hải Phòng); thử nghiệm trang trí rắn (chất liệu kim khí) để thể hiện các khoang chật hẹp, bức bối của con thuyền khi qua sông trong vở Bến bờ bên kia (Đoàn Kịch nói Hải Phòng); diễn tả cõi trần, cõi âm, cõi (nên) nhớ, cõi (nên) quên trên cùng một sân khấu trong vở Người trong cõi nhớ (Nhà hát Kịch Việt Nam).

Đôi điều cần suy ngẫm

Tại Liên hoan lần này, nhiều tác phẩm kịch kinh điển nước ngoài đã được dàn dựng thành công theo xu thế thử nghiệm Việt Nam hóa, có thể kể đến Antigone của Sân khấu Lucteam, Hedda Gabler của Nhà hát Tuổi Trẻ, Ê đip làm vua của Trường ĐH Sân khấu điện ảnh Hà Nội… Tuy nhiên, cũng có một vài vở diễn chuyển thể từ văn học Việt Nam lại đánh mất hoặc làm giảm giá trị tư tưởng và thông điệp của tác phẩm nguyên gốc. PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái chia sẻ: “Tôi thấy hụt hẫng khi xem Trái tim người Hà Nội của Nhà hát Kịch Hà Nội, bởi vở diễn đã đánh mất đi thông điệp quan trọng của tác phẩm. Tôi cho rằng, công việc chuyển thể văn học sang sân khấu là cực kỳ khó khăn. Tác phẩm văn học thể hiện bằng chữ, còn vở diễn phải được gửi gắm qua các hình tượng sân khấu và qua phong cách dàn dựng của đạo diễn. Xem Trái tim người Hà Nội, tôi khẳng định đây là một chuyển thể tác phẩm văn học giữa đường đứt gánh”.

Diễn ra sau ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19, vì vậy Liên hoan chỉ có 4 đơn vị nước ngoài tham gia, đó là lý do mà “cơn khát” chứng kiến những thử nghiệm mang tính toàn cầu chưa được thoả mãn. PGS Tất Thắng, Chủ tịch Hội đồng giám khảo cho rằng, một số vở diễn đã bị rơi vào tình trạng “hài hước nhiều quá trở nên vô duyên, ít quá đâm ra nhạt nhẽo; buồn quá trở thành bi lụy, mà thiếu quá đâm ra vô cảm”. Đơn cử như vở The Lehman Brothers của sân khấu Italia, sa đà với cách diễn tả chân nên đôi khi trở nên thô thiển, nếu không nói là tự nhiên chủ nghĩa.

“Một số nghệ sĩ nước ngoài chia sẻ là đã học được nhiều điều thú vị từ nghệ thuật sân khấu Việt Nam. Tôi hy vọng các nghệ sĩ của ta cũng học được nhiều ở cách sáng tạo của bạn bè quốc tế. Thông qua các tác phẩm tham dự Liên hoan, bạn bè quốc tế hiểu rõ hơn về con người và đất nước Việt Nam, một đất nước có bề dày lịch sử văn hóa, thiên nhiên tươi đẹp, con người trung dũng, kiên cường, thân thiện và mến khách, luôn hướng tới cái đẹp và các giá trị nhân văn”, NSND Trịnh Thúy Mùi chia sẻ.

Sân khấu thử nghiệm thật sự đã chạm tới trái tim của những vị khán giả được coi là “khó tính” nhất, bởi họ là các nhà lý luận, nhà phê bình nghệ thuật dày dặn kinh nghiệm, kiến thức uyên thâm. PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái tâm sự, bà đã lặng lẽ khóc khi xem Người trong cõi nhớ của Nhà hát Kịch Việt Nam, và khi nhìn sang xung quanh, bà cũng thấy rất nhiều những giọt nước mắt của bạn bè và khán giả đang rơi…

Có thể nói, thử nghiệm để tìm ra những ý tưởng sáng tạo mới cho sân khấu qua các đợt Liên hoan Quốc tế sân khấu thử nghiệm là động lực mạnh mẽ thúc đẩy sân khấu phát triển và tiếp cận khán giả. Sân khấu Việt Nam đang chìm đắm trong cơn “ngủ đông” đã bị chính những tác phẩm thử nghiệm đánh thức bởi những tìm tòi sáng tạo thú vị, táo bạo nhưng cũng không kém phần hấp dẫn bởi tính nhân văn đầy ý nghĩa.

Nguồn: THUÝ HIỀN (Báo Điện tử Văn hóa)

Với bối cảnh TP.HCM những năm đầu sau giải phóng, vở diễn Thành phố buổi bình minh khắc họa hình tượng cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, lúc bấy giờ đảm nhận vai trò là Chủ tịch UBND rồi Bí thư Thành ủy TP.HCM. Cùng với lãnh đạo cấp cao của thành phố, ông đã tìm mọi cách để đưa thành phố vượt qua giai đoạn nhiều khó khăn, thử thách. Vở diễn nhằm tôn vinh và tri ân những công lao, cống hiến to lớn, quan trọng của đồng chí Võ Văn Kiệt – nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta trong sự nghiệp đấu tranh cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đạo diễn Phan Quốc Kiệt – Giám đốc Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang chia sẻ: “Vở diễn khắc họa hình tượng cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, trong những năm đầu sau giải phóng khi ông là Bí thư Thành ủy TP.HCM. Với thời lượng vở là hai tiếng mười lăm phút, chúng tôi cũng không thể hiện được tất cả những gì mà ông đã cống hiến cho thành phố. Nhưng đây là vở diễn đặc biệt, chúng tôi chắt lọc từng chi tiết, từng câu thoại và các nghệ sĩ cũng đã mất ăn mất ngủ, tập luyện trên sàn tập để thực sự thấm nhuần các vai diễn. Chúng tôi cảm động và ấm lòng khi vở diễn được lan tỏa và được sự đón nhận của khán giả. Buổi biểu diễn nằm trong chương trình quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh do Ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM chỉ đạo. Đồng thời đây cũng là hoạt động ý nghĩa nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt”.

NSƯT Lê Tứ (vai chú Sáu) cho biết: “Phải nói rằng áp lực rất lớn, tôi thậm chí còn không biết mình có đảm nhận nổi không. Vở diễn này nếu tập liên tục một tháng thì có thể hoàn thành, nhưng tôi yêu cầu thêm thời gian tập, nhất là ở lớp vĩ thanh khi nhân vật chú Sáu độc thoại, về tâm trạng của chú trước khi rời miền Nam ra Hà Nội nhận nhiệm vụ ở Trung ương. Tôi cũng đã đọc nhiều tài liệu về chú Sáu Dân cũng như hỏi thăm những người từng sống qua buổi giao thời để có thêm sự hiểu biết và cảm nhận. Thử thách của vai diễn còn là việc phải thuộc lời thoại, từng câu từng chữ chứ không thể diễn cương. Thoại của nhân vật rất hay, rất đắt và đó cũng thể hiện phong cách, phẩm cách của chú Sáu Dân”.

NSƯT Lam Tuyền (vai chị Ba, là hình tượng của bà Ba Thi – nguyên giám đốc công ty Kinh doanh lương thực TP.HCM): “Vai diễn này không giống như nhiều vai khác tôi từng đóng, không chỉ là thoại, ca mà phải thể hiện bằng thần thái nhân vật, phải hiểu bối cảnh và con người ngày ấy. Tôi tin rằng khán giả, đặc biệt là những người trẻ sẽ cảm nhận được nhiều thông điệp giá trị từ câu chuyện cũng như từ các nhân vật, về phẩm cách, lý tưởng sống và lòng yêu nước…”.

Thành phố buổi bình minh có sự tham gia của các nghệ sĩ: Minh Trường (vai Hai Đảm, đại diện cho thế hệ trẻ tham gia lực lượng TNXP ngày ấy), Thy Phương (vai chị Bảy, người mẹ nghèo ở vùng ven Sài Gòn), Thanh Toàn và Tiến Dũng (vai tiến sĩ Duy Mão và tiến sĩ Huy Hoàng, trí thức chế độ cũ), Hà Như (vai Vân Anh, kỹ sư từ miền Bắc vào Nam) cùng nhiều nghệ sĩ khác.

Thời gian qua, vở diễn Thành phố buổi bình minh đã đến được với nhiều khán giả, nhất là lực lượng cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức tại TP.HCM. Sau buổi diễn tối nay tại Nhà hát Thành phố, TP.HCM; ngày 23.11, vở sẽ được diễn tại Vũng Liêm (Vĩnh Long) – quê hương Thủ tướng Võ Văn Kiệt, nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông. Ngày 24.11, vở sẽ tái diễn tại Nhà hát Thành phố; ngày 25.11 biểu diễn tại Trường ĐH Văn hóa TP.HCM.

THÙY TRANG (Báo Điện tử Văn hóa)

Liên hoan Xiếc quốc tế năm 2022 diễn ra tại Liên bang Nga từ ngày 22 đến 26.10, có chủ đề “Công chúa xiếc”, thu hút 9 quốc gia tham dự với nhiều tiết mục phong phú, hấp dẫn. Chương trình năm nay dành riêng cho các nữ nghệ sĩ xiếc tham dự. Các nghệ sĩ trình diễn trong 2 buổi: Đêm chính thức và đêm công diễn.

Tiết mục Đu son do NSND Tống Toàn Thắng đạo diễn, 2 nghệ sĩ xiếc Phạm Thị Hướng và Trương Hồng Thúy thể hiện đã xuất sắc giành giải Vàng liên hoan. Theo NSND Tống Toàn Thắng, tiết mục nhận được sự đánh giá cao từ Hội đồng giám khảo, nhất là sự hài hòa thống nhất về âm nhạc, trang phục, đạo cụ cũng như kỹ thuật biểu diễn điêu luyện.

“Đây là lần thứ hai Ban tổ chức mời Việt Nam tham dự, tuy nhiên năm trước do đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nên Việt Nam đã không tham dự. Năm nay, Ban tổ chức liên hoan tiếp tục mời, các nghệ sĩ Việt Nam đã nỗ lực hết mình để đưa tiết mục đặc sắc tới trình diễn với bạn bè quốc tế. Giải Vàng của hai nữ nghệ sĩ đã tiếp tục khẳng định tài năng cũng như vị thế của nghệ thuật xiếc Việt Nam trên trường quốc tế. Đây sẽ là động lực để các nghệ sĩ xiếc tiếp tục dấn thân, đam mê, cống hiến cho sự phát triển nghệ thuật xiếc nước nhà”, NSND Tống Toàn Thắng cho hay.

Nguồn: ĐÀO ANH (Báo Điện tử Văn hóa)

Phát biểu tại đêm chung kết đầu tiên, Phó Giám đốc Sở VHTT TP.HCM Nguyễn Thị Thanh Thúy cho biết: “Trong thời điểm lĩnh vực văn hóa cùng các lĩnh vực kinh tế – xã hội đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, thì cuộc thi của chúng ta đã góp phần tạo nên sự sôi động cho hoạt động biểu diễn nghệ thuật thành phố.Đi đến vòng chung kết, cuộc thi đã dần hé lộ những tài năng mới cho nghệ thuật sân khấu cải lương phía Nam, khẳng định là một trong những sân chơi nghệ thuật chất lượng, chuyên nghiệp, góp phần tạo điều kiện cho các tài năng nghệ thuật được tỏa sáng”.

Theo đó, vòng chung kết sẽ diễn ra trong 4 ngày, từ ngày 17.10 đến hết ngày 20.10 với lịch thi đã được bốc thăm trước đó. Tại chặng cuối này, các thí sinh thi diễn một trích đoạn cải lương tự chọn không quá 25 phút và trả lời câu hỏi từ phía Hội đồng báo chí trong vòng 3 phút. Từ phần thi chuyên môn và trả lời câu hỏi, Ban tổ chức sẽ chấm điểm và trao huy chương ở các thể loại vai: kép mùi – đào mùi, kép độc – đào độc, kép lão – đào mụ, kép hài – đào lẳng. Thông qua hội đồng nghệ thuật chung khảo gồm 7 thành viên, là: NSND Trần Ngọc Giàu (Chủ tịch Hội đồng), NSND Giang Mạnh Hà, NSƯT Ca Lê Hồng, NSƯT Thoại Mỹ, NSƯT Thanh Thanh Hiền, NSƯT Thanh Điền và NSƯT Quế Trân. Góp phần hỗ trợ cuộc thi còn có: Hội đồng tư vấn nghệ thuật với sự tham gia của Nhà giáo ưu tú Diệu Đức, NSƯT Kim Phương và NSƯT Phượng Loan.

Trong đêm đầu tiên, 5 thí sinh đã lần lượt thể hiện các phần thi diễn của mình. Đó là thí sinh Võ Thị Mảnh (nghệ danh Hồng Mảnh) đến từ Trung tâm Văn hóa tỉnh Cà Mau, dự thi vai “đào mùi” Hiếu trong trích đoạn Một phút một thời; thí sinh Trần Thị Thu Vân (NSƯT Thu Vân) đến từ Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang, dự thi vai “đào mùi” Huệ trong trích đoạn Duyên kiếp; thí sinh Huỳnh Tiểu Nhi đến từ Đoàn Cải lương Hương Tràm – Cà Mau, dự thi vai “đào mùi” Loan trong trích đoạn Ảo vọng; thí sinh Phan Thành Đông (nghệ danh Thanh Đông) là nghệ sĩ hoạt động tự do, dự thi vai “kép hài” Tèo trong trích đoạn Giũ áo bụi đời; thí sinh Nguyễn Văn Khởi đến từ Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang) dự thi vai “kép mùi” Sang trong trích đoạn Mẹ của chúng con.

Vòng chung kết cuộc thi diễn ra từ ngày 17 đến 21.10 tại nhà hát Trần Hữu Trang. Và đêm trao thưởng sẽ diễn ra vào ngày 31.10 tại nhà hát TP.HCM.

Nguồn: HỒNG HẠNH (Báo Điện tử Văn hóa)