Tháng: Tháng Chín 2022

Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội, NSND Trung Hiếu bày tỏ: “Chúng tôi luôn mong muốn đi thẳng vàtrực diện vào những vấn đề nóng nhất của xãhội hiện đại; những đềtài khai thác tâm lý, trăn trởvàkhát khao, ước mơvà hoài bão cũng nhưnhững toan tính, khổđau của con người trong guồng quay hối hảcủa cuộc sống. Tuy vậy, việc tiếp cận vàthểhiện những chủđềấy phải chân thực mà không trần trụi, hiện thực cần được chắp thêm đôi cánh của sựlãng mạn, của niềm lạc quan vàkhát vọng”. Theo ông Hiếu, đểtìm được một kịch bản chất lượng và đáp ứng được các yêu cầu trên là điều rất khó!

TS Trần Trí Trắc lý giải căn nguyên của thực trạng này: “Theo tôi, nhiều nghệ sĩ chúng ta còn chưa hiểu thấu đáo về sự chuyển hóa lớn của đất nước khi đi từ chiến tranh sang hòa bình, từ cách mạng dân tộc dân chủ sang định hướng dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; từ cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế… Có nghĩa là, văn nghệ sĩ chưa có vốn sống thực tế về đề tài hiện đại, chưa nhận thức được đầy đủ về những giá trị cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín của Việt Nam hôm nay trên trường quốc tế…

“Những tên tuổi gắn liền với Kịch Hà Nội như tác giả Lưu Quang Vũ, cố nhà văn Xuân Trình, Anh Biên, Xuân Đức, Triệu Huấn… ra đi và để lại một khoảng trống khó có thể lấp đầy với tất cả giới sân khấu. Trong khi đó, văn đàn thiếu vắng thế hệ kế cận xuất sắc và nổi bật, phần lớn do định hướng và xu hướng lựa chọn nghề nghiệp hiện nay không ưu tiên nghiệp viết. Hơn thế, sự phát triển vượt trội của công nghệ thông tin khiến một bộ phận không nhỏ người Việt trẻ mất đi văn hoá đọc, điều đó tác động rất lớn đến chất lượng và chiều sâu của các kịch bản”, những chia sẻ của NSND Trung Hiếu cho thấy sân khấu Thủ đô đang thiếu “người tài” và đó là vấn đề cốt lõi.

Là một tác giả sân khấu đang có những kịch bản được dư luận chú ý bởi khai thác tốt về đề tài hiện đại, tác giả Minh Nguyệt cho rằng, quan trọng nhất là tìm ra được giải pháp để khuyến khích các tác giả có động lực xông pha vào những “vùng cấm”, dũng cảm phê phán và đấu tranh xóa bỏ cái xấu; xây dựng được những điều tốt đẹp, giúp nhân dân nhận diện được vấn đề chính diện – phản diện, từ đó, bày tỏ thái độ đúng đắn trước các vấn đề xã hội. Điều này rất cần sự quan tâm nhiệt tình, trách nhiệm hơn nữa của các nhà quản lý văn hóa.

TS Trần Thị Minh Thu, Phó Trưởng ban phụ trách Ban Nghiên cứu nghệ thuật, Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia VN nhận định: “Trong công tác quản lý thiếu định hướng mang tính chiến lược lâu dài cho các đơn vị lựa chọn đề tài hiện đại để dàn dựng theo dạng “đặt hàng”. Theo TS Trần Thị Minh Thu, để khắc phục thực trạng “thiên lệch đề tài quá khứ, lảng tránh đề tài hiện đại” trong sân khấu, đặc biệt là với kịch hát, các cấp quản lý cần đầu tư đào tạo, bồi dưỡng và mở trại sáng tác cho các tác giả viết chuyên đề tài hiện đại; tăng cường đầu tư công tác thử nghiệm, sáng tạo mới; tập huấn cho cán bộ, lãnh đạo ở các đoàn, nhà hát về cách thức mở rộng thị trường công nghiệp nghệ thuật biểu diễn, nhằm tăng thêm nguồn thu bằng nhiều nguồn để góp phần đưa sân khấu phát triển đúng hướng…

Ai cũng biết, muốn có một tác phẩm sân khấu hay, trước tiên phải có kịch bản tốt, vì vậy, vai trò của tác giả kịch bản là vô cùng quan trọng trong mắt xích sáng tạo. Rõ ràng, nhiều tác giả đã không lăn lộn vào đời sống, không lý giải được mâu thuẫn của cuộc sống hiện đại, không đọc được nỗi đau và nói lên ý chí của con người hôm nay. Đội ngũ tác giả viết sân khấu không hề nhỏ, số kịch bản ở các trại sáng tác và các cuộc thi cũng không ít, vậy tại sao các đơn vị nghệ thuật sân khấu vẫn kêu thiếu? Thiết nghĩ, bản thân giới nghề, đặc biệt là tác giả cần phải nghiêm túc đánh giá và chủ động thay đổi tư duy từ cách tiếp cận khán giả cho tới việc định hướng xây dựng tác phẩm nghệ thuật.

THUÝ HIỀN (Baovanhoa.vn)